Het is een gevoelig onderwerp maar ook onvermijdelijk in het dagelijks leven, en juist daarom gaan we het er toch even over hebben. In het Papiaments worden deze scheldwoorden ‘palabra malu’ genoemd letterlijk vertaald betekent dit slechte woorden. Schelden en vloeken is een manier om emoties tot uiting te brengen. Je zult dit in het dagelijks leven op Aruba, Bonaire en Curaçao zeker tegenkomen.

Deze scheldwoorden worden op verschillende manieren gebruikt en geïnterpreteerd. Een scheldwoord kan meer of minder ernstig worden opgevat afhankelijk van de situatie. Vrienden onderling zullen soms heftige scheldwoorden gebruiken zonder dat daar veel aanstoot aan genomen wordt. Schrik er dus niet meteen van als je een van de onderstaande woorden of zinnen hoort, het zou ook kunnen dat het met een knipoog gezegd wordt.

Als je iemand niet kent is het in ieder geval zeer onverstandig om dit soort beladen termen te gebruiken. Niet alleen omdat je er flinke ruzie door kan krijgen, maar mensen zullen je ook op je taalgebruik beoordelen, en dan bedoelen we niet hoe goed je spreekt, maar vooral wat voor soort woorden je gebruikt. 

Over iemand die veel scheldwoorden gebruikt wordt gezegd dat diegene een ‘boka sushi’ heeft, ‘boka’ betekent mond, ‘sushi’ betekent vies, dus letterlijk vertaald dit naar ‘vieze mond’. Hieronder vind je tien scheldwoorden in het Papiaments met de benodigde uitleg erbij. Zo kun je beter begrijpen wat er om je heen gezegd wordt, en wanneer het wel of niet ernstig is. Of je ze zelf zult gebruiken is natuurlijk helemaal je eigen keuze, maar wij zijn niet verantwoordelijk voor de schade.

1.  Koño

De benamingen van geslachtsdelen worden in vele talen gebruikt als scheldwoord, Papiaments is hierop geen uitzondering. Het kan zeker voorkomen dat je tijdens een avondje uit op de ABC-eilanden een dronken persoon 'koño' hoort schreeuwen als hij met iemand ruzie heeft.

Meestal wordt dit woord, wat kut betekent, gebruikt in de zin: ‘Bai den koñ’i bo mama’, ‘bai den koño’ of ‘koñ’i bo mama’, dit betekent letterlijk ga terug in je moeders vagina, oftewel je had beter niet geboren kunnen worden. Gebruik dit absoluut nooit, zeker niet tegen een vreemde, want je hebt er gegarandeerd een vijand bij.

‘Koño’ op zichzelf wordt ook wel gebruikt als uiting van frustratie of irritatie, dan is het dus niet aan een persoon gericht, het is vergelijkbaar met kut in het Nederlands. Een beter alternatief om frustratie te uiten is ‘ai nò sua’ of ‘ai nò yu’ dit is vergelijkbaar met, potverdorie of jeetje.

2. Puta 

Je hebt dit woord misschien al vaker gehoord, het is het Spaanse woord voor hoer. 'Puta' heeft dezelfde betekenis in het Papiaments. Het heeft een negatieve klank, en wordt dus ook voornamelijk als scheldwoord gebruikt. Als alternatief wordt ook wel ‘shishi’ gebruikt, dit betekent sletterig. Als er over het beroep van prostituee wordt gesproken dan zijn ‘prostituta’ of ‘muhé di bida’ de juiste termen.

3. Mariku

'Mariku' is het Papiamentse woord voor flikker of homo. Op zichzelf is dit geen scheldwoord, maar het wordt wel doelbewust gebruikt om mensen te kwetsen, soms in combinatie met het woord ‘sushi’ (vies), 'mariku sushi'. Veel mensen op Aruba, Bonaire en Curaçao geven de voorkeur aan het Engelse woord ‘gay’ om aan te geven dat ze op iemand van hetzelfde geslacht vallen.

Met andere woorden, als je over dit onderwerp praat dan loop je met ‘gay’ minder kans dat iemand er aanstoot aan neemt. In de gay scene wordt 'mariku' met een knipoog vriendschappelijk gebruikt, dus het betekent niet per se dat er iemand uitgescholden wordt als je het hoort. Vermijd dus het gebruik van dit woord, tenzij je zeker weet dat je vrienden hebt die het van je accepteren.

4. Hode

Ook in Nederland lijkt dit woord populariteit te hebben gekregen in de straattaal onder jongeren. Steeds meer niet Papiaments sprekende jongeren gebruiken het zonder te weten wat dit eigenlijk betekent. Het woord ‘hode’ is een expressie van emotie, als in een kreet van schrik of verbazing. Men zegt dan: ‘Lag’i hode’ of alleen ‘hode’.

Als het in een zin geplaatst wordt, zoals ‘bai hode aya banda’ betekent het zoiets als: Oprotten! Of ga een ander lastig vallen. ‘No keda hode ku mi’ of ‘no hode ku mi’ betekent blijf niet aan mijn hoofd zeuren of laat mij met rust.

5. Lolo

‘Lolo’ is een woord voor lul in het Papiaments. Je gebruikt het om aan te geven dat iemand dom of stom is geweest. Dit woord wordt gebruikt op de volgende manieren: ‘Bo ta hopi lolo’ dit betekent letterlijk vertaald je bent een hele erge lul. ‘Bo ta lolo sua’ betekent je bent heel erg dom man.

6. Pakul

Als je dacht dat je het ergste had gehad, het kan altijd nog groffer. ‘Pakul’ is de Papiamentse variant van het Spaanse woord ‘pal culo’, letterlijk vertaald: In de kont. ‘Bai hunga pakul’ betekent: Ga van achteren spelen, oftewel laat je van achteren nemen. Met andere woorden wordt er tegen je gezegd dat je moet maken dat je wegkomt, want de persoon wilt niks meer met je te maken hebben.

7. Sanka

Het woordje ‘sanka’ in het Papiaments vertaald zich naar reet. Veel Papiaments sprekenden kiezen ervoor om in plaats hiervan het woordje ‘chanchan’ te gebruiken wat zoiets als billen betekent. Dit klinkt minder heftig als ‘sanka’. ‘Sanka’ op zichzelf weegt al heel zwaar laat staan als je het nog in een andere combinatie van meerdere woorden gebruikt, zoals in de zin ‘bai laba bo sanka’. Letterlijk vertaald betekent dit: Ga je reet wassen! Maar wat hiermee bedoelt wordt is eigenlijk oprotten, opzouten oftewel ga weg!

8. Kèns

Met andere woorden je bent achterlijk, dit is wat iemand bedoelt als ze iemand ‘kèns’ noemen. Het woord op zichzelf is niet zo netjes om tegen iemand anders te gebruiken. Het verslechtert nog meer als je het woord 'koño' eraan toevoegt. ‘Koño kèns’ betekent eigenlijk heel erg achterlijk of met andere woorden achterlijke idioot. 'Koño' in deze context heeft niks te maken met ‘vagina’ het wordt gebruikt als versterkend bijvoeglijk naamwoord.

9. Pendeu

De persoon die voor ‘pendeu’ verklaard wordt is met andere woorden een klootzak geweest. ‘Pendeu’ wordt meestal ook gebruikt om aan te geven dat iemand een zwakkeling, slijmbal of hielenlikker is. 'Ko'i pendeu' wordt ook wel eens gebruikt, hiermee wordt bedoeld dat het niet eerlijk is wat de persoon overkomt.

10. Geslachtsorganen

Patin, dòlò, lolo (Penis) en dòndòn, tonto, dònchin, doshi, pushi, koño, lèrchi (Vagina). Dit zijn heleboel verschillende woorden met maar twee eigenlijke betekenissen, namelijk de mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen. Houd er wel rekening mee dat ondanks dat het korte woordjes zijn ze wel een grote impact kunnen hebben.

Drie woorden om extra op te letten. 1. ‘Doshi’ betekent namelijk ook doos, maar als je het over een kartonnen doos hebt dan kun je beter ‘kaha’ gebruiken, zodat het niet dubbelzinnig geïnterpreteerd kan worden.

2. ‘Dòlò’, bij dit woord is de uitspraak erg belangrijk om verwarring te voorkomen. ‘Doló’ betekent namelijk pijn. ‘Dòlò’ (penis) spreek je uit als (dolloh) de letter o klinkt beide keren als in het Engelse woord ‘doll’ maar het accent is sterker bij de eerste o. Bij doló (pijn) ligt het accent op de laatste lettergreep. Om de uitspraak goed onder de knie te krijgen is het het best samen met een spreker van Papiaments als moedertaal te oefenen.

 3. ‘Pushi’ betekent ook poes of kat in het Papiaments. Voor de dames is het aan te raden om op te letten hoe je hiermee een zin gaat formuleren, want je kunt onbewust jezelf in een gênante situatie plaatsen, door een zin te maken die dubbelzinnig opgevat kan worden. Zoals bijvoorbeeld: Mijn poes is dik - ‘Mi pushi ta gordo’. Om het zekere voor het onzekere te nemen kun je beter zeggen: ‘E pushi ta gordo’ oftewel de kat is dik.

De scheldwoorden die behandeld zijn in deze blog komen helaas vaker voor dan we zouden willen, en daarom vind ik het belangrijk ook hier een artikel aan te wijden. Zodat jij weet wat er gezegd wordt. Hopelijk zal jij ze zelf niet gebruiken, vooral nu je weet dat je hiermee in aanzien snel zult dalen, en het tot vervelende confrontaties kan leiden.

Als jij daarentegen je Papiaments woordenschat wél wilt uitbreiden met heel veel aangename woorden, neem dan een kijkje in mijn gratis lijst met Papiaments zinnetjes of volg Henky’s Papiamento op een van de sociale media kanalen of schrijf je nu in voor een privé cursus Papiamentu!